ZEMİN KAPLAMA SİSTEMLERİ
Zemin kaplamaları, döşemenin en üst katmanını oluşturan bir yapı bileşenidir. Mekanın kullanışı ile ilgili fiziksel, kimyasal, mekanik etkenlerden doğan işlevleri karşılarlar. Döşeme kaplaması ve süpürgelik olarak iki parçalı olarak düşünülebilir.
Döşemelerin taşıyıcı olan kısımlarının üstü darbelere, dış etkilere, sürtünme nedeniyle aşınmaya karşı dayanıklı malzeme ile kaplanır. Kaplama malzemesinin döşemenin bulunduğu mekanın işlevine, estetik kaygı ve mimari isteklere göre belirlenir.
Döşeme konstrüksiyonun aşınmaya maruz kalan son yüzeyi döşeme kaplamaları tarafından bitirilir. Kullanım amacına bağlı olarak döşeme kaplamalarının yerine getirmesi gereken işlevleri vardır. Dayanıklılık ve kolay temizlenebilirlik her durumda istenen özelliklerden birkaçıdır. Malzeme depoları ve yükleme platformlarında ağır aşınma ve yüklenmelere karşı, ofis ve dükkanlarda kullanıcıların konforu, konut ve prestij binalarında görünüş özellikleri (estetik), banyolarda neme dayanıklılık gibi çeşitli şartların sağlanması istenir.
PVC ZEMİN KAPLAMALARI
PVC zemin kaplama, PVC’nin, asbest lifleri, bazı dolgu maddeleri ve renklendiricilerle karıştırılması ile üretilir. Özgül ağırlığı 2.00 kg/I dolayındadır. Isıl iletkenliği, su emmesi, yağ emmesi düşük, elektrik ve ses yalıtkanlığı yüksektir. Bileşiminde asbest bulunması nedeniyle aşınmaya ve bir dereceye kadar yanmaya karşı dayanıklıdır.
PVC döşeme karoları doğrudan doğruya PVC’den üretilebildiği gibi içerisine kalker tozu, asbest lifi gibi dolgu maddeleri değişik oranlarda katılarak farklı niteliklerde de üretilebilir. PVC oranı yükseldikçe malzeme esnekleşir ve aşınma dayanımı artarak kırılganlığı azalır. Bu karolar 1.8 ve 2 mm olarak iki ayrı kalınlıkta yaygın olarak 25×25, 30×30, 50×50 cm gibi boyutlarda ya da daha büyük boyutlarda özel olarak üretilmektedir.
LİNOLYUM KAPLAMA
Linolyum kaplama, sıcak temaslı ve ayak sesi emiciliği yönünden tercih edilen, elastik ve aşınmaya dayanıklı bir kaplama malzemesidir. Konut, büro, hastane, dersane vb. yerlerde güvenle kullanılabilir.
Esası bezir yağı ve mantar tozu ile sıvanmış kendir dokumasından yapılan bir döşeme kaplamasıdır. Bağlayıcı keten yağından elde edilen bir reçineden oluşan bu kaplamalarda, dolgu maddesi çok ince mantar olup, renk maddeleri katılarak istenen renkte bir hamur elde edilir. Bu hamur jüt, kanaviçe üzerine dökülerek serilir ve polimerize olması sağlanır. Linolyumun daha kalın olması gereken durumlarda dolgusu bol bir altlık üzerine aşınma (görünen) tabakası getirilerek üretim yapılır.
EPOKSİ ZEMİN KAPLAMA
Epoksi zemin kaplama yapı sektöründe çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Zemin kaplaması olarak kullanılmasının en temel amacı fiziksel ve kimyasal oluşumların beton yüzeyler üzerindeki olumsuz etkilerini gidermektir. Epoksi esaslı döşeme kaplamaları uygulanmış olan alanlarda betonarme betonuna kıyasla çok üstün performansa sahip kesintisiz bir yüzey elde edilebilmektedir. Epoksi, termosetler grubundan yapıştırıcı bir kimyasal reçinedir. Suya, aside ve alkaliye direnci çok iyidir, zamanla direnç özelliğini yitirmez. Çatlağa doldurulmuş epoksi yapıştırıcısı, çatlağın yarattığı süreksizlik ortamını sürekli duruma dönüştürür, çatlağın her iki yüzünü çatlak boyunca sürekli olarak birbirine bağlar ve gerilme birikimlerini önler.
KAUÇUK ZEMİN KAPLAMA
Kauçuk zemin kaplama, kauçuk hamurunun kükürtle volkanize edilerek, içine dolgu maddesi ve pigmentler katılarak elde edilir. Kauçuğa renk ve yumuşaklık vermesi için çeşitli dolgu maddeleri karıştırılır, malzemedeki kauçuk miktarının %35’den az olmamalıdır. Bu tür kaplamalar genelde ikiye ayrılır: Birinci tür; homojen bir tabakadan oluşan kaplamalardır. İkinci tür ise; aşınma ve taşıyıcı gibi birkaç tabakadan oluşan türdür. Bu tür kaplamalar hafif ve orta sirkülasyona uygundur. Yüksek aşınma dayanımı ve estetik bir görünüm gereken yerlerde de kullanılabilir. Estetik olmasının yanı sıra yürüme güvenliği için de uygun, mikrop üretmeyen, kimyasal maddelere ve suya dayanıklı bir kaplamadır. Elektrik direnci yüksektir. 2.5 mm kalınlıkta bir kauçuk, ayak sesi üretmez. Örneğin kaplama 10 dB düzeyinde bir yalıtım saklar. Mala perdahlı temiz ve kuru çimento şap üzerine özel yapıştırıcısıyla yapıştırılarak uygulanır. Yapıştırma işlemi 15 °C sıcaklıktan daha düşük sıcaklıklarda yapılmamalıdır. Bu malzemenin yüzeyi düz olarak da üretilebildiği gibi yuvarlak ve kare desenli kabartma alarak da üretilmektedir. Kauçuk, güzel görünüşlü, elastik, dayanıklı, kolay temizlenebilen ve üzerinde yürürken gürültü üretmeyen, 3-6 mm kalınlığında karo veya eni 1-1.5 m genişliğinde rulo şeklinde üretilen bir döşeme kaplamasıdır. Sentetik kauçuk çeşitli lif ve mineraller ile istenilen renklerde pigmentler karışımından oluşur.
YÜKSELTİLMİŞ DÖŞEME
Yükseltilmiş döşeme sistemleri, bina zemini üzerinde ikinci bir döşeme yüzeyi oluşturmak ve oluşturulan boşluğun içerisinden mekanik, elektrik, havalandırma tesisatlarına ait borular, kablo ve kanallar gibi malzemeleri mekân zaman ve para kaybına yol açan inşaat işlerine ihtiyaç duyulmaksızın istenilen noktaya hızla ulaştırılmasına olanak sağlayan bir yapı malzemesidir. Sistemin modüler olması, gerek duyulduğunda defalarca müdahale imkanı sağladığı için yerleşim planında kullanıcıya serbestlik sağlamaktadır.
Yükseltilmiş döşemeler, yangına ve korozyona dayanıklı, nemden etkilenmeyen, insan sağlığına zararlı maddeler içermeyen, pislik ve toz tutma özelliği olmayan malzemelerden yapılırlar. Ana malzeme olarak yonga levha ya da kalsiyum sülfat kullanılmaktadır. Alt ve üst kaplama malzemesi olarak da standartlara uygun olarak üretilen alüminyum levha, alüminyum folyo ya da galvanize çelik kullanılmaktadır. İhtiyaç duyulması halinde yüzey kaplama malzemesi olarak halı, vinil PVC, laminat (HPL), linolyum, seramik, doğal taş veya granit kullanılabilmektedir.
AHŞAP PARKE
Ahşap parke, yüzeyleri düzgün, kalınlığı homojen, yan ve baş yüzeylerde birbirleri ile birleştirilmesini sağlayacak şekilde lamba ve zıvana açılmış olan prizma şeklinde zemin kaplama malzemesidir.Ahşap parke, TS 73’e göre kalınlıkları %2’lik bir toleransla 17 ve 22 mm’dir. Genişlikleri, 5 mm’lik farkla 30-100 mm arasında değişir; uzunlukları 50’şer mm farkla 200-1000 mm arasındadır. Ahşap parkeler görünüş özelliklerine göre 1.sınıf, 2.sınıf ve 3.sınıf olarak üç gruba ayrılırlar.Her parkede olduğu özellikle ahşap parkenin döşenmesinde de çok dikkatli ve detayına uygun uygulama yapılması gerekir. Bu işlemler, zemin hazırlığından itibaren, parkenin sistrelenip cila işleminin bitmesine kadar olan aşamalardır. Yanlış hazırlanmış bir zemin parkeden beklenen performansları göstermesini engelleyecektir. Uygulamanın yanlış olmasından dolayı zamanla kabarma, açılma gibi istenmeyen durumlarla karşılaşılabilir.Ahşap parke, kör döşemeye ve doğrudan doğruya kadronlara çakılarak ya da şap üzerine yapıştırılarak döşenir.
HALI KAPLAMA
Halı kaplama, kullanılan yüzü tekstil materyalinden meydana gelen ve genelinde döşemenin kaplanması amacıyla kullanılan malzemedir. Tekstil döşeme kaplamalarının en çok tercih edileni halılardır. Halı kaplamaların altı kauçuk tabanlı olanları, özellikle darbe sesi üretmediği için darbe sesi istenmeyen yerlerde kullanılır. Tamamen polyester ya da benzer şekilde yapay elyafla üretilmiş olanlar statik elektriği halı altındaki döşeme altlığına geçirmediği için üzerinde dolaşanlarda statik elektrik birikimine neden olmaktadır. Genelde bu tür halıların temizlenmelerindeki güçlüğün, hav yüksekliğinin artmasıyla artığı bilinmeli ve hijyenin önem kazandığı mahallerde kullanılmasının sakıncalı olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Makine halıları uzun tüylü (havlı) ve kısa tüylü (havlı) olarak iki tipte üretilmektedir. Uzun tüylü halılar daha dayanıklıdır. Bu yüzde bu halılar konutlardan ziyade, daha çok insanın yaşadığı mekanlarda kullanılır. Halıların uzun süre kullanılması için bazı etkenlerden korunması gerekmektedir. Kirlenme, elyaf dökülmesi, tüy yatması, lekelenme, sigara yanıkları halının görünümünü yitirmesindeki başlıca etkenlerdir.
ASMA TAVANLAR
Çağdaş mimaride inşa edilen binalarda; ısıtma, havalandırma, aydınlatma, akustik, yangın detektörleri, güvenlik kameraları gibi sistemlerin kullanımı gereklilik haline gelmiştir. Bu tür sistemlerin kullanımı beraberinde estetik olarak istenmeyen bir görüntü kirliliği de oluşturmaktadır. Estetik sorunların önüne geçebilmek için normal tavanın daha aşağı bir seviyesinde ve istenmeyen görüntüleri gizleyecek yeni bir tavan daha yapılması gerekir. Normal tavanın alt tarafında tavana asılarak oluşturulan sistemlere asma tavan adı verilmektedir. Yapılarda kullanılacak asma tavanların, yapılma amaçlarına göre yüklendiği görevleri yerine getirmesi için; yıpranmaması, nemden, titreşimden, sıcaktan ve soğuktan, güneşin zararlı ışınlarından etkilenmemesi, kolay temizlenebilmesi, hafif olması, yangına ve korozyona karşı dirençli olması, ihtiyaç duyulması halinde sökülüp takılabilmesi vb. şartlar gerekmektedir. Asma tavanlar,konutlarda, sanayi tesislerinde, sinema, tiyatro, hastane, konferans salonları, mağazalar, ofisler, kapalı spor salonları, kapalı yüzme havuzları, otobüs terminalleri, akaryakıt istasyonları, bankalar vb. bir çok yapıda yaygın olarak kullanılmaktadır.
ASFALT KAPLAMA
Asfalt betonu karışım oranları çok dikkatli şekilde hazırlanan iri agrega + ince agrega + filler ile asfalt çimentosunun sabit karıştırma tesislerinde sıcaklık ve nem kontrolü altında karıştırılmasıyla elde edilir. En gelişmiş kaplama tiplerinden olan asfalt kaplama ağır trafik altındaki yollarda, otoyollarda, hava alanı pistlerinde geniş bir alanda uygulanır. Her türlü iklim koşullarında uygulanabilir. Yüksek dirence sahiptir, ancak maliyeti yüksektir.
Asfalt Zemin Kaplamada Kullanılan Malzemeler
Agrega olarak kırılmış çakıl veya kırma taş, mineral, filler kullanılır. Kullanılan agreganın granülometrisi ve diğer fiziksel özellikleri KGM tarafından şartnamelerde verilmiştir. Agrega temiz ve sağlam malzemeden oluşmalı. Kabadan inceye doğru homojen dağılım göstermeli. Kumun içerisinde kil topakları ve bitkisel maddeler bulunmamalıdır. Bitümlü bağlayıcı olarak yapıştırma tabakasında RC–1 ve RC–2 sıvı petrol asfaltları veya RS–1 asfalt emisyonları kullanılır. Asfalt karışımında ise penetrasyon asfaltı uygulanır. Kullanılan bağlayıcı çok çabuk sertleşmemelidir. Böylece kaplama iyi bir şekilde sıkıştırılarak yoğun karışım elde edilir. Bağlayıcı tipi iklim koşullarına göre belirlenir. Sıcak iklimlerde düşük penetrasyonlu soğuk iklimlerde yüksek penetrasyonlu bağlayıcı kullanılır. Kullanılacak olan bitümlü bağlayıcı miktarı %3,5-%7 arasında değişir. Kaplama tabakası kalınlıkları hem binder hem aşınma tabakası için minimum 4 cm olmalıdır.
Asfal Kaplama Nasıl Yapılır
Asfalt kaplama sağlam temeller üzerine; sıcak bitümlü temel, çimento stabilizasyonu temel vb. sağlam temeller üzerine oturması gereklidir. Hazırlanmış temel tabakası üzerine bitümlü malzeme ile önce yapıştırma tabakası serilir. Asfalt betonu karışım formülüne göre (reçete) sabit karıştırma tesislerinde agrega ile bağlayıcı ayrı ayrı ısıtıldıktan sonra karıştırılır. Hazırlanan karışım kamyonlarla serileceği yere taşınır. Döküleceği yere geldiğinde plandaki ölçülerine uygun şekilde finişer denen özel araçla serilir. Duyargalı finişerler yol kenarındaki metal çubuklardan yararlanarak yolun sınırlarını algılar ve o genişlikte asfalt betonu sıkıştırılır. Serilme sıcaklığı minimum 125 ⁰C dir.